پایان نامه

 

  مقاله نقش دعا در زندگی در pdf دارای 46 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله نقش دعا در زندگی در pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله نقش دعا در زندگی در pdf ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله نقش دعا در زندگی در pdf :

معنی دین و دینداری
اول باید انسان متوجه معنی خودش روی این زمین بشود تا کارهایش واقعاً بی‌نتیجه نگردد و از انجام کارهای با معنی برای خود غافل نباشد و در این راستا وقتی انسان متوجه شد که تماماً و بالذّات مخلوق است و هر مخلوقی تمام وجودش از خالقش است و این واقعیت را به عمق قلب خود رساند، و نیز وقتی متوجه شد در تمام واقعیتش بنده خدا است، و اصل انسان بندگی است، و هرچه از بندگی خودش فاصله بگیرد، از اصل خود فاصله گرفته، معنی دین و دینداری برای او معلوم

می‏شود، و متوجه می‏شود دین یک هدیه الهی است به بندگان، تا بندگان از اصل خود غافل نشوند و در متن دین راه ارتباط با خدا از طریق دعا، اوج برگشتن به اصل ‌خود است و در متن دینِ خداوند است که به همه ابعاد انسان توجه شده و «انسان به وسیله راز و نیاز با خداوند خویش، خواستار پیوند روح و جان و فطرت با مبدء و منشاءِ جدا گشته از آن است» و خداوند از طریق دین و در متن دین از طریق دعا تربیت واقعی انسان را محقق می‏سازد، تا انسانِ سرگشته و سرگردان در بیابان زندگی چون قطره آبی تبخیر نگردد و از اصل خود جدا بماند.

همچنان‌که جوجه میل به دانه خوردن دارد و در ضمن این دانه خوردن به مرغ شدن می‌رسد، انسان فطرتاً میل به پرستیدنِ کمال مطلق دارد و ضمن عملِ پرستیدن، به مقصد اصلی خود که معرفت بیشتر به خداوند، واتصال به عالم الهی است، می‌رسد.

فطرت توحیدی داشتن انسان‌ها، یعنی روح انسان با خدا آشنا است، و خدا مطلوب جان همه انسان‌ها است، و میل به حق، عمیق ترین و پایدارترین بُعد انسان است، چون ریشه در فطرت او دارد و نه در غریزه. و نیایش، نگهداشتن این میلِ پایدار است تا انسان در اصالت انسانی خود بماند و از فطرت خود به سوی غریزه سقوط نکند.
دعا؛ گذر از غربت به اُنس
بنا به گفته علامه‌محمدتقی‌جعفری«رحمه‌الله‌علیه»:
«انسان در دنیا یک احساس غربت دارد و با نیایش با خدای جاودان، آن غربت را به اُنس مبدل می‏کند و از هراسِ اضمحلال در این دنیای بی‌حد و مرز می‏رهد.»
انسان موجود ضعیفی است و لذا خداوند در وصف او می‌فرماید: «خُلِقَ الانْسانُ ضَعیفاً» و از طرفی هیچ انسانی این نقص خود را نمی‌خواهد و به دنبال کمال است، و از طرفی خداوند کمال مطلق است، لذا هر انسانی ذاتاً طالب خداوند است، یعنی میل به کمال در وجود انسان او را اولاً؛ به سوی خداوند راهنمایی می‏کند. ثانیاً؛ او را از نقص خود به سوی کمال خود می‏کشاند. و این خشوع و خضوع در مقابل کمال مطلق در «نیایش» محقق می‏شود، و به گفته شهید‌مطهری«رحمه‌الله‌علیه» «شرافت گوهر انسانیت در دعا واقع می‏شود».

قرآن می‏فرماید: «ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْاِنْسَ اِلاَّ لِیَعْبُدون» یعنی؛ ما جن و انس را نیافریدیم مگر برای این‌که عبادت کنند. پس با عبادتِ خداوند خلقت انسان برای انسان معنی‌دار می‏شود و طبق این آیه، چون انسان برای تربیتی خاص خلق شده است و هم او باید ابعاد مختلف خود یعنی، «فطرت» و «عقل» و «عواطف» خود را در جهت همین تربیت، تجهیز و تهییج کند، دعا جهت دهنده این عواطف، و پیوند دهنده وجود ناقص انسان، به ذات مقدس احدیت است، و آیا تربیت واقعی انسان جز این است که انسان را به خداوند متصل کند و آیا مقصد خلقت که عبادت است، مقصد عبادت به غیر از این اتصال باید باشد؟
دعا و نیایش یکی از راههای رسیدن به رستگاری، و رهاننده انسان از ورطه تنگ مادی به سوی وادی بیکران خزائن الهی است. دعا؛ موجب رسوخ حبّ الهی در دل و زداینده زنگ غفلت از روح و قلب انسان است.

غفلتی که از جانب عده‏ای از مسلمانان نسبت به دعا شده این‌ است‌که دعا را تنها محملی برای دریافت حوائج می‏دانستند، و به جنبه‌های سلوکی و تربیتی آن کمتر توجه کرده، و آن را صرفاً به یک امر ثواب و مستحب تبدیل نموده‏اند، در حالی که باید اثر واقعی دعا را در تأثیر جنبه‌های معنوی که در شخصیت فردِ دعا کننده می‌گذارد، جستجو کرد به طوری انسان خاکی را به همسایگی افلاک سیر می‌دهد و دل او را از کدورت دنیا به صفای عالم غیب نزدیک می‌کند.

وظیفه متفکران جامعه است که نقش واقعی دعا را برای جوانان روشن نمایند، تا متوجه شوند که دعاهای اسلامی‏و به‌خصوص دعاهای ائمه درس بزرگ زندگی است آن هم یک زندگی واقعی که باید هر انسانی از آن بهره‌مند شود. در اسلام به ما آموزش داده‏اند دعا کنیم و حاجات خود را با خدا در میان بگذاریم و نقص‌های روحی خود را به محضر حضرت حق ارائه دهیم و از او در جهت رفع آن‌ها کمک بخواهیم. فرموده‏اند: «الدُّعاءُ سِلاحُ الْمؤمن، و عمودُالدّین، وَ نُورُالسَّماواتِ وَ الْاَرْضِ» یعنی؛ دعا اسلحه مومن، و موجب استواری دین او، و نور آسمان‌ها و زمین است، چون از طریق دعا با وسوسه‌های شیطان مقابله می‌کند و دین خود را که عامل ایجاد رابطه او با حق است، حفظ می‌کند و می‏تواند در زمین و آسمان درست ببیند و عمل کند.
امام خمینی«رحمه‌الله‌علیه» می‌فرمایند:

«آیا دیده‏اید اهل دعا، و کسانی که مداومت به دعا داشته باشند، این کارهای ناپسند که بعضی‌ها انجام می‏دهند، آن‌ها هم انجام دهند؟ بیشتر کسانی که محکومیت یافته و در زندان‌ها محبوس می‏باشند، افرادی هستند که با دعا سرو کار ندارند.».
خصوصیات ادعیه اسلامی

این دعاها ‏اولاً؛ با الفاظی بلیغ و رسا ادا شده که در تهذیب نفس، تأثیر ویژه خواهد داشت. ثانیاً: دارای تعالیم لطیف و روحانیِ دگرگون کننده است چون عمیق‌ترین لایه وجودی انسان را به حرکت می‌آورد. ثالثاً؛ با توجه به حالت خاصی که بین بنده و مولایش ایجاد می‌کند و قلب انسان را به طرف قطب هستی سوق می‌دهد، اثر تربیتی بی‌نظیری خواهد داشت.
اگر به دعا درست توجه شود می‏توان ادعا کرد دعا بذری است در زمین معرفت که نتیجه آن تهذیب نفس و قرب به حق است، چرا که تنها از طریق ناله و مناجات می‏توان به حریم حرم حضرت حق راه یافت. در دعا انسان از «دین‌دانی» وارد مرحله «دین‌داری» می‏شود و در واقع انسان از طریق نیایش با حق، خود را از تماشاگری در دین، به بازی‌گری در دین می‏رساند. پس دعا عبارت است از مذهبی که جنبه عمل به خود گرفته است.
آلکیس‌کارل در کتاب مشهور نیایش می‌گوید: «نیایش؛ مثل خوردن و آشامیدن، نیازِ جان و روح انسان است تا جان به شکفتگی لازم خود دست یابد».
آثار دعا بر روح انسان
موارد زیر به طور فهرست‌وار به عرض عزیزان رسانده می‌شود، چرا که اصل موضوع را در خود ادعیه می‌توانید ملاحظه کنید.
الف- اطمینان و آرامش قلبی: روح موجودی است آسمانی و مجرد که از طریق ارتباط با خدا، در واقع به اصل خود برمی‏گردد، به همین جهت خدا در قرآن می‏فرماید: «اَلا بِذِکْر‌اللهِ تَطْمَئِنُ‌‌الْقُلُوب» یعنی؛ آی انسان‌ها! با یاد خدا آرامش قلب‌ها را به دست آورید و از پوچی برهید. چرا که از آن طریق خواسته‌های شما آسمانی می‏شود و اسیر دیوارهای تنگ مادی نخواهید شد.
کسی که اهل دعاست علاوه بر اسباب طبیعی، متوجه اسباب‌های معنوی شده و لذا وقتی اسباب ظاهری از کار ایستاد راه امید به خدا برایش باز است و از یأسِ بی‌جا می‏رهد.

ابن‌سینا می‏گوید: گاهی نفس در شرایط خاص می‏تواند از طریق ارتباط با عالم غیب نقش‌هایی را بپذیرد که در راه علاجش به او کمک کند. یعنی روح راه صلاح خود را می‌شناسد و با ارتباط با عالم غیب آن راه را به دست می‌آورد و دعا زمینه پیداکردن راه اصلاح نفس از طریق ارتباط با عالم غیب است.

آلکیس‌کارل می‏گوید: البته درباره بیمارانی که با دارو و یا خود به خود درمان پذیرند، شناختن اثر واقعی دعا دشوار است، فقط در مورد بیمارانی که تمام تلاش‌های درمانی بی‌نتیجه مانده می‏توان درباره اثر درمانی دعا قضاوت کرد و اثر آن غیرقابل انکار است، چه خود بیمار دعا کند و چه اطرافیان برای او دعا کنند.

امام خمینی«رحمه‌الله‌علیه» می‏فرمایند:
وقتی راهِ چاره‌جویی از اسباب ظاهری کوتاه شود، آنگاه خدا یک راه امیدی به روی بندگانش باز کرده که یکسره از خدا و اسباب غیبی مأیوس نشوند و دل را یکسره به طبیعت نبندند و از خدای عالَم غافل نشوند.

ب- ایجاد معنویت و عرفان: پیامبر و ائمه در موقع بیان احکام شرعی در حد فهم شنوندگان سخن می‏گفتند، اما هنگامی‏که با پروردگارشان به مناجات و دعا می‏پرداختند گنجینه‌های عظیمی از معارف بود که از قلّه وجود آن عزیزان سرازیر می‏شد و لذا است که ادعیه خزینه‌های گرانقدری از معارف هستند که باید به آنها توجه خاص شود، نمونه چنین خصوصیاتی را در مناجات‌های خمسه‌عشر یا دعای ابوحمزه ‌ثمالی یا مناجات شعبانیه می‌توان یافت. به امید روزی که دعاهای شیعه ابتدا به‌عنوان متون درسی آموزش داده شود تا محتوای عمیق آن‌ها معلوم گردد و سپس از طریق آن ادعیه با خدا به راز و نیاز بپردازیم.

ج- پرورش عواطف: علاوه بر قوه عاقله و قدرت استدلال که باید در انسان پرورش یابد، عواطف انسان که ریشه آنها قلب است، نیز باید رشد کند، و ادعیه‌ای که از قلب مبارک امام معصوم صادر شده، در ایجاد عواطف الهی و محبت و عشق به خداوند و اولیاء او و ایجاد بغض نسبت به دشمنان حق، تأثیر اساسی دارد تا از آن طریق عواطف او متعادل گردد.
د- ایجاد احساس قرب الهی و اعتلاء: انسان عابد و ذاکر با مداومت بر ذکر و نیایش، موجبات تقویت ایمان و زنده شدن نیروی فطری خود را فراهم می‏آورد و از آن طریق نظر جانش از مادیات به سوی معنویات گردانده می‏شود و لذا دل با محبت به حق از حاکمیت وجه حیوانی خود آزاد می‏گردد و میل گناه در او می‏میرد.
ه- انس و پیوند اجتماعی: با توجه به این‌که انسان موجود اجتماعی است، از طریق تزکیه و دعا وجه محبت به مردم و روح خدمت به خلق در او تقویت می‌شود و در یکی از ابعاد دعا انسان از خدا می‏خواهد که اُنس بین انسان‌ها و ایجاد نیکی بین آنها به دست او انجام گیرد، چون چنین کارهایی را وسیله قرب الهی برای خود می‌شناسد.
و- کسب فضائل اخلاقی و مسیر صحیح زندگی: وقتی عابد آرزوها و خواسته‌های خود را از زبان انبیاء و اولیاء – که بهترین لحظات خود و دقیق‌ترین سخنان خود را با مناجات بیان کرده‏اند- بخواهد، نه در محدوده تنگ مادی می‏ماند، و نه از تعادل انسانی پای را بیرون می‏نهد، یعنی نیایشی که از طریق معصومین انجام می‌شود، با ترسیم تابلوئی از زشتی‌ها و خوبی‌ها، راه‌های رسیدن به رستگاری واقعی را به انسان می‏نمایاند و افق‌های بلند وجود را در منظر انسان قرار می‌دهد.
زیارت و آثار تربیتی آن
زیارت امام معصوم و یا امام‌زادگان، زیارت روح‌های آزادی است که قدرت تصرف در قلب زائر خود دارند و زائر را به بهره‌هایی از مقام عالی خود میهمان می‌کنند، چرا که زائر به میهمانی آن‌ها رفته است.

وقتی زیارت را در فرهنگ مخصوص به خودش بشناسیم که با سیاحت و سیر و سفر فرق اساسی دارد و زائر امام به صرف دل دادگی به امام پای در راه زیات می‏گذارد، متوجه می‏شویم که چگونه زائر از این طریق؛ مِس وجود خود را به طلا تبدیل می‏کند. لذا امام صادق می‏فرمایند: «هرکس به عنوان زیارت به سویم آمد روز قیامت شفیع او خواهم شد». همچنان‌که در روایات داریم؛ زیارت امام‌حسین ثوابی برابر بخشودگی گناهان گذشته و آینده دارد.

اولاً: زیارتْ تجسم جهـان‌بینــی یک مسلمــان است که متوجه است می‌تــوان با امام – هرچند رحلت کرده باشد- ارتباط پیدا کرد و رمز و راز بندگی را به نور آن حضرت در جان خود شعله‌ور نمود. ثانیاً: موجب تحکیم مبانی ولایت و امامت ائمه، و نفی ولایت طاغوت است تا هرچه بیشتر برای شخص زائر روشن شود چقدر پر برکت است وقتی این ذوات مقدس بر قلب افراد و نظام اجتماع حاکم باشند. ثالثاً: با توجه به متون زیارات؛ زیارتِ امام، سیر در عالم برزخ و قیامت از یک طرف و انابه و استغفارِ زائر در محضر حق از طرف دیگر و مفتخرشدن به شفاعت ائمه از طرف ثالث است. رابعاً: توجه به مظلومیت ائمه که چگونه انسان‌های بزرگی‌ را از حاکمیت و هدایت جامعه محروم نمودند و زمینه نمایش عظمت‌های آن‌ها را از آن‌ها ربودند و این توجه به مقام الهی آنهاست آنگاه که می‏گوئی:

«السَّلامُ عَلَیکم یا اَهْلَ بَیْتِ النُّبُوَّه، وَ مَوْضِعَ الرِّساله، وَ مُخْتَلَفَ الْملائکهِ و مَهْبِطَ الْوَحْی، و مَعْدِنَ الرحمهِ، و خُزّانَ العلمِ، و مُنْتهی الْحلمِ، و اُصولَ الکَرَمِ، و قادهَ الْاُمَمِ;» یعنی؛ سلام بر شما ای اهل‌بیت نبوت و محل رسالت و جایگاه رفت و آمد ملائکه و محل نزول وحی و معدن رحمت و خزینه علم و نهایت حلم و پایه‌های کرم و پیشوای امت‌ها;».
خامساً: زیارت‌نامه‌ها در عین مباحث قبل، در نگه‌داشتن نام و یاد امامان و بیان حقایق، مانند اعلامیه دفاعیه از آن بزرگواران عمل می‏کند. و هزاران هزار برکت دیگر که در زیارت ائمه معصومین نصیب زائر می‌گردد، از استقبال ملائکه گرفته تا تصرفات معنوی امام و بدرقه ملائکه تا آن‌جا که زائر از همه گناهان پاک شود و به وطن خود برگردد.

آموزش‌های دعا
همچنان‌که قبلاً عرض شد علاوه بر آثار مثبت روحی و قلبی که دعا به بار می‌آورد، دعا را باید تبلیغ و تعلیم معارف اسلامی‏دانست که با مضامین عالی و فصاحت و بلاغتی بی‌نظیر از زبان معصومین برای مردم بیان گردیده است. از جمله:
در عقاید، آنجا که امام‌هفتم در دعای سریع‌الاجابه می‏فرمایند: «اَللّهُمَّ اِنّی اَطَعْتُکَ فی اَحَبِّ‌‌الْاَشْیاءِ اِلَیْکَ وَ هُوالتّوحید» خدایا: من در محبوب‌ترین امور که آن اعتقاد به یگانگی تو است، تو را اطاعت می‏کنم. در واقع توجه به یگانگی خداوند را اصل قرار می‏دهد، یا در متون ادعیه مکرراً توجه به نبوت پیامبر و این‌که قلب از طریق دعا به راحتی می‏تواند متوجه نبوت و معاد شود، مطرح است.
در رابطه با مقام ائمه شخص دعاکننده اعتقاد دارد و اقرار می‏کند «یَأْمَنُ مَنْ رَکِبَها وَ یَغْرَقُ مَنْ تَرَکَها، اَلْمُتُقَدِّمُ لَهُمْ مارِقٌ و الْمُتَأَخِّرُ عَنْهُمْ زاهِقٌ وَ اللاَّزم لَهُمْ لاحِق» یعنی؛ آن‌کس که سوار بر کشتی اهل‌البیت شد و به آن سفینه‌های نجات پناه برد، از غرق شدن در دنیا و از گرفتارشدن در اخلاق رذیله، نجات می‏یابد، و هرکس آنها را ترک کرد غرق می‏شود، هرکس از آنها پیشی گرفت مارق و از هدف گریخته شد و هرکس از آنها فاصله گرفت از دست رفت، و هرکس با آنها همراه شد، به مقصد رسید. لذا است که متوجه می‏شویم حیات و زندگی ایده‌آلی که متناسب عالم انسانی است، زندگی‌ای شبیه اهل‌البیت است و لذا از خداوند تقاضا می‌کنیم: «اَللّهُمَّ اجْعَلْ مَحْیای مَحْیا مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ مَماتی مَماتَ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ».
در دعا پایه اعتقاد به معاد را تثبیت می‏کنیم آنگاه که مثلاً در دعای عدیله می‏گوییم: «.. وَ أَشْهَدُ أَنَّ الْمَوْتَ حَقٌّ وَ مُسَاءَلَهَ الْقَبْرِ حَقٌّ وَ الْبَعْثَ حَقٌّ وَ النُّشُورَ حَقٌّ وَ الصِّرَاطَ حَقٌّ وَ الْمِیزَانَ حَقٌّ وَ الْحِسَابَ حَقٌّ وَ الْکِتَابَ حَقٌّ وَ الْجَنَّهَ حَقٌّ وَ النَّارَ حَقٌّ وَ أَنَّ السَّاعَهَ آتِیَهٌ لا رَیْبَ فِیهَا وَ أَنَّ اللَّهَ یَبْعَثُ مَنْ فِی الْقُبُورِ;» و یا به همین منظور در دعا می‏گوییم: «اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ اِسْتِعداداً لِلْمَوتِ قَبلَ حُلولِ الْفَوْتِ، وَ الْاِنابَهَ مِن دار الغُرور اِلی دار السُّرور». یعنی؛ خدایا! از تو تقاضا می‌کنم آمادگی برای مرگ را قبل از آن‌که فرصت‌ها از دست برود و توجه به عالم نشاط ابدی را با انصراف از عالم مجازی دنیا.
در دعا؛ ذاکر و مناجات کننده گاهی آنچنان مرغ جانش را اوج می‏دهد که از خدا می‏خواهد از همه چیز دلش کنده شود و چشم دل او فقط به نور حق منوّر شود و جانش به معدن عظمت حق وصل گردد تا آنجا که در حالت فنا قرار گیرد و روحش در عزّ قدس حق، معلّق و پیوسته گردد و از خود هیچ نداشته باشد، الاّ تعلق به حق. می‌گویی: «اِلهی هَبْ لی‏ کَمالَ الْاِنْقَطاعِ اِلَیْکَ، وَ اَنِرْ ابصارَ قُلوبِنَا بِضِیاءِ نَظَرِها اِلَیْکَ، حَتَّی تَخْرِقَ اَبْصارُ الْقُلُوبِ حُجُبَ النّورِ، فَتَصِلَ اِلی مَعْدِنِ الْعَظَمَه فَتَصِیرَ اَرْواحُنا مُعَلَّقَهً بِعِزِّ قُدْسِک».
آموزش‌های اجتماعی در دعا
در دعا از خداوند می‏خواهیم نسبت به اجتماع بی‌تفاوت نباشیم و بتوانیم به آنها خیر برسانیم. مثلاً در دعای مکارم‌الاخلاق مطرح شده‌است و نیز در دعا از خدا می‏خواهیم که در پرورش فرزندانم موفقم گردان، «; وَ اَعِنّی عَلی تَرْبِیَتِهِم وَ تَأدیبِهِم وَ بِرِّهِم». یعنی؛ خدایا! در تربیت و تأدیب و نیکی‌کردن به فرزندانم مرا یاری فرما. که نشان می‌دهد اولاً: دعاهای اسلامی چگونه نسبت به سرنوشت افراد جامعه و تعالی آن‌ها توجه خاص دارد. ثانیاً: متوجه است که در این کار علاوه بر برنامه‌ریزی‌های لازم باید با نور و مدد الهی این امر مهم عملی گردد. که گفت:
دعای گوشه‌نشینی که عافیت طلبداگر هزار نماید یکی اثر نکند
آموزش سیاسی در دعا
با توجه به این‌که زندگانی پیامبران و ائمه از سیاست جدا نبوده، در دعاهایشان به بقیه به نحوی آموزش سیاسی می‏داده‏اند، و در همین رابطه ما در دعا خود را متوجه همین سیاست‌مداری واقعی ائمه می‏کنیم. آنگاه که در زیارت جامعه می‏گوئیم: اَلسَّلامُ عَلَیْکُمْ یا اَهْلَ بَیْتِ النُّبُوَه، ; وَ اَوْلیاءَ النِّعَمِ، وَ عَناصِرَ الْاَبْرارِ وَ دَعائِمَ الْاَخْیارِ، وَ ساسَهَ الْعِبادِ، وَ اَرْکانَ الْبِلادِ;» یعنی؛ سلام بر شما ای اهل‌بیت نبوت، و ای صاحبان نعمت واقعی و ای اصل و اساس نیکان عالم، و ستون برگزیدگان و رهبران سیاسی بندگان و اساس شهرها و کشورها. در واقع شما در این فراز از زیارت اقرار می‌کنید که ائمه معصومین در سیاست و کشورداری باید اصل و اساس جامعه باشند، و به واقع همه حرکات ائمه در عین عبادی‌بودن، سیاسی و اجتماعی است. حال چه سکوت حضرت‌علی و چه صلح امام‌حسن و چه قیام امام‌حسین و چه نیایش‌های امام‌سجاد، و این روحیه در ادعیه آن بزرگواران نمایان است. امام سجاد در دعای به مرز داران حساسیت خودشان نسبت به امور اجتماع را به خوبی نشان داده‏اند. چرا که اسلام دین جامع و کامل است و لذا هم انسان را از عالم غیب و قیامت محروم نمی‌کند و هم از اجتماع و سرنوشت اجتماع غافل نمی‌نماید.

 

کلمات کلیدی :